MOTORLU KURYE İŞÇİLERI DERNEĞİ HUKUKİ BİLGILENDİRME METNİ:

TRAFİK KAZALARINDAN KAYNAKLANAN TAZMİNAT ALACAKLARI

• İÇİNDEKİLER:

• GİRİŞ,

• MOTORLU KURYELERİN TAZMİNAT HAKKI,

• MOTORLU KURYLER KAZA SONRASI HANGİ TAZMİNAT KALEMLERİNİ TALEP EDEBİLİR,

• GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME NERESİDİR,

• SÜRELER VE USUL,

• ÖNERİLERİMİZ.

1. GİRİŞ

Motorlu kuryelerin yoğun ve riskli bir trafik akışı içerisinde çalıştığı dikkate alındığında, meslekleri gereği trafik kazalarına maruz kalma ihtimallerinin oldukça yüksek olduğu bilinmektedir. Bu tür kazalar, sadece bedensel zararlara değil, aynı zamanda ciddi ekonomik kayıplara da yol açmaktadır. Özellikle esnaf kurye statüsünde çalışan kişiler açısından, bu kazaların doğurduğu tazminat hakları çoğu zaman yeterince bilinmemekte veya etkin şekilde kullanılamamaktadır. Bu metinde siz değerli üyelerimize, trafik kazası geçirdiğiniz zaman sahip olduğunuz tazminat alacak haklarını ve bunların hukuki dayanaklarını açıklamakla beraber süreç hakkında bilgilendirme yapmayı amaçlamaktayım.

2. MOTORLU KURYELERİN TAZMİNAT HAKKI

Motorlu kuryelerin geçirmiş olduğu trafik kazası neticesinde kolluk görevlileri tarafında kaza tespit tutanağı tutulur. Kazada sadece maddi hasar varsa taraflar polis çağırmadan kendi aralarında tutanak tutabilme hakkına da sahiptirler. Şayet kazada bedensel bir yaralanma mevcutsa; bu halde Hastaneye gidilerek Adli Rapor alınması gerekmektedir.

Trafik kazası neticesinde tarafların kusur oranları, tutanağın sigorta şirketlerine ulaşması ve ilgili şirketlerce Tramer sistemine girişlerinin yapılmasını takip eden 3 gün içinde belirlenir. Kaza sonucu karara bağlanan kusur oranları, Sigorta Bilgi Merkezi’nin internet sitesinden öğrenilebilir. Ayrıca motorlu kurye sürücüsü kusur oranının yanlış olduğunu düşünüyorsa bu orana itiraz hakkı da mevcuttur. Moto kuryeler geçirmiş olduğu trafik kazası neticesinde karşı araç sürücüsünün sigorta şirketine birtakım belgelerle yazılı şekilde başvurarak araçtaki mevcut hasarı ve değer kaybı bedelini isteme hakkına sahiptir.

Bir kurye kazası meydana geldiğinde, kuryenin ya da onun yakınlarının çeşitli tazminat talepleri olabilir. Bu talepler genellikle maddi ve manevi zararları kapsar. Maddi tazminat talepleri, kuryenin kazadan dolayı uğradığı somut zararların karşılanmasını içerir. Bu zararlar arasında tedavi masrafları, kazanç kaybı, araç hasarları ve eğer kaza ölümle sonuçlanmışsa cenaze masrafları yer alır. Öte yandan, manevi tazminat talepleri ise kazanın yarattığı acı, üzüntü ve psikolojik travmanın telafi edilmesini amaçlar. Türk Borçlar Kanunu madde 49, haksız fiil sonucu meydana gelen zararlara karşı tazminat talep edilebileceğini düzenler.

Kurye kazası tazminat davalarında kuryenin kazaya sebep olan taraflara karşı dava açma hakkı vardır. Bu davalar, çoğunlukla Karayolları Trafik Kanunu’nun 91. maddesi gereğince, kaza durumunda sorumlu olan tarafın sigorta şirketine karşı da talep edilebilir. Kaza sonucu ortaya çıkan zararların sigorta tarafından karşılanması gerekmekte olup, sigorta şirketlerinin belirlediği kusur oranına göre tazminat miktarı belirlenir.

Kuryeler, kazanın ardından sigorta şirketine başvuru yapmadan önce, olay yerinde tutulmuş olan kaza tespit tutanağını ve diğer belgeleri eksiksiz bir şekilde temin etmelidir. Eğer kazada bedensel bir zarar meydana gelmişse, hastaneden alınacak adli rapor da bu süreçte önemlidir. Sigorta şirketi, bu belgeler doğrultusunda kuryeye tazminat ödemesi yapar. Ancak, sigorta şirketleri genellikle daha düşük miktarlarda tazminat ödemeyi tercih edebilir; bu durumda, kurye tahkim veya mahkeme yoluna başvurarak hakkını arayabilir.

3. MOTORLU KURYLER KAZA SONRASI HANGİ TAZMİNAT KALEMLERİNİ TALEP EDEBİLİR

Öncelikle belirtmemiz gerekiyor ki kaza sonrası talep edebileceğimiz tazminat kalemlerinin büyük çoğunluğu poliçe teminat limiti miktarınca sigorta şirketi sorumluğundadır. Yine de aşağıda da detaylıca bahsedeceğimiz üzere bir takım tazminat kalemleri sigorta şirketinin sorumluluğunda olmayıp doğrudan kazaya karışan karşı taraftan talep edilmelidir. Bu sebeple tazminat kalemlerini başlıca maddi ve bedeni olarak ayırabiliriz. Maddi tazminat kalemleri: Değer kaybı bedeli, araç hasar onarım bedeli, araç mahrumiyeti ve kazanç kaybı bedelidir. Bedeni tazminat kalemleri ise: Sürekli iş göremezlik, geçici iş göremezlik, sürekli bakıcı gideri, geçici bakıcı gideri ve tedavi giderleri şeklindedir.

a. Maddi Tazminat Talepleri:

Değer Kaybı: Kaza sonrası motosikletin ikinci el piyasa değerinin düşmesiyle oluşan zarardır ve bu zarar, karşı tarafın sigorta şirketinden talep edilebilir. Sigorta şirketinin eksik ödeme yapması veya ödeme yapmaması halinde ise tahkim veya mahkeme yolu ile eksik kalan meblağ talep edilebilir.

Hasar Onarım Bedeli: Motosikletin onarımı için sarf edilen ödemeleri kapsamaktadır. Bu ödemelerde parça fiyatlarının doğru şekilde hesaplanması ve işçilik ücretinin de dahil edilmesi önemlidir. Yine sigorta şirketinin eksik ödeme yapması veya ödeme yapmaması halinde ise tahkim veya mahkeme yolu ile eksik kalan meblağ talep edilebilir.

Araç Mahrumiyeti Ve Kazanç Kaybı: Araç mahrumiyeti kaza sonucu kişinin aracını bir süre kullanamaması bu sebeple gündelik yaşantısında taksi ve kiralık araç gibi opsiyonları kullanmasından doğan zararları kapsamaktadır. (Konu zararların belgelendirilmesi önemli olsa da belgelendirmediğiniz zararlar da mahkeme bilirkişisi tarafından hesaplanmaktadır). Kazanç kaybı ise kullanılan aracın ticari olması sebebiyle, aracın onarımda kaldığı gün sayısınca maddi gelir elde edilememesinden kaynaklı doğan zararlardır. Derneğimiz bünyesinde de bulunan esnaf kuryelerin şahıs şirketleri olması ve işlerini kullanmakta oldukları araç ile idame ettirmeleri sebebiyle bu kapsamda yoksun kaldıkları kazançlarını talep edebilmektedirler. Burada unutmamamız gereken bir husus var. Şöyle ki araç mahrumiyeti ve kazanç kaybı sigorta şirketinin sorumluluğunda olmayıp kazaya karışan karşı taraftaki araç sürücüsü ve ruhsat sahibinin sorumluluğunda bulunmaktadır.

b. Bedeni Tazminat Talepleri:

Sürekli İş Göremezlik Tazminatı: Trafik kazası neticesinde yaralanan kişide kalıcı bir sakatlık, organ kaybı, kısmi veya tamamen felç olma durumu veyahut da meslekte belli oranda kazanma gücünü kaybetme durumu olması nedeniyle talep edilebilecek tazminattır. Bu tazminat kalemi için de öncelikle yönetmeliğe uygun bir sağlık kurulu raporu alınması daha sonrasında sigorta şirketine başvuru yapılması gerekmektedir. Sigorta şirketinin eksik ödeme yapması veya ödeme yapmaması halinde ise tahkim veya mahkeme yolu ile eksik kalan meblağ talep edilebilir.

Geçici İş Göremezlik Tazminatı: Trafik kazası sebebiyle meydana gelen yaralanmalar neticesinde kişinin belirli bir süre boyunca çalışamayacak durumda olması ve günlük aktivitelerini yaparken daha fazla efor sarf etmesi halinde talep edilebilen bir tazminat türüdür. İşbu tazminat türünde de yine yönetmeliğe uygun bir sağlık kurulu raporu ile sigorta şirketine başvuru yapılması gerekmektedir. Sigorta şirketinin eksik ödeme yapması veya ödeme yapmaması halinde ise tahkim veya mahkeme yolu ile eksik kalan meblağ talep edilebilir.

Sürekli Bakıcı Gideri: Kaza geçiren ve sürekli bakıma ihtiyaç duyan bir bireyin sürekli olarak bakımını üstenen kişiler olması sebebiyle ödenmesi gereken tazminat türüdür. İşbu tazminat türünde de yine yönetmeliğe uygun bir sağlık kurulu raporu ile sigorta şirketine başvuru yapılması gerekmektedir. Sigorta şirketinin eksik ödeme yapması veya ödeme yapmaması halinde ise tahkim veya mahkeme yolu ile eksik kalan meblağ talep edilebilir.

Geçici Bakıcı Gideri: Kaza geçiren ve geçici süre bakıma ihtiyaç duyan bir bireyin geçici olarak bakımını üstenen kişiler olması sebebiyle ödenmesi gereken tazminat türüdür. İşbu tazminat türünde de yine yönetmeliğe uygun bir sağlık kurulu raporu ile sigorta şirketine başvuru yapılması gerekmektedir. Sigorta şirketinin eksik ödeme yapması veya ödeme yapmaması halinde ise tahkim veya mahkeme yolu ile eksik kalan meblağ talep edilebilir.

Tedavi Gideri: Bir trafik kazasında yaralanan kişiler, genellikle ilk müdahale için acil servislere başvururlar. Bu ilk müdahale sırasında yapılan tedavi, tıbbi görüntüleme, cerrahi müdahale veya yoğun bakım süreçleri, yaralanmalı trafik kazası hastane masrafları kapsamında değerlendirilir. İşbu tazminat türünde de yine yönetmeliğe uygun bir sağlık kurulu raporu ile sigorta şirketine başvuru yapılması gerekmektedir. Sigorta şirketinin eksik ödeme yapması veya ödeme yapmaması halinde ise tahkim veya mahkeme yolu ile eksik kalan meblağ talep edilebilir.

Yukarıda bahsedilen konu tazminat kalemlerinin ek olarak manevi tazminat talebini de unutmamak gerekiyor.

Manevi Tazminat Talebi: Hukuka aykırı bir eylem ya da işlem sonucu kişinin yaşamış olduğu üzüntü, elem ve keder kapsamında meydana gelen zararlar, olarak tanımlayabiliriz. Manevi zararların temini ile manen zarara uğrayan kişinin olay nedeni ile çıkan üzüntüsü bir nebze olsun hafifletilmeye çalışılır. İşbu tazminat kalemi sigorta şirketine ek bir kloz eklenmediği müddetçe kazaya karışan karşı taraf sürücüsü ve ruhsat sahibinden talep edilebilir.

4. GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME NERESİDİR

Ölüm ve yaralanma nedeniyle açılacak olan maddi ve manevi zararlardan oluşan tazminat davalarında kural olarak görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir.

Trafik kazasına karışan aracın sigorta şirketine karşı açılacak olan davalarda ise görevli Mahkeme Asliye Ticaret Mahkemesidir. Aynı davada araç sürücüsü, araç sahibi veya araç işleteni ile birlikte sigorta şirketi de yer alırsa görevli mahkeme yine Asliye Ticaret Mahkemesidir.

Trafik kazası nedeniyle açılacak olan tazminat davalarında yetkili mahkeme yönünden birden fazla seçenek bulunmaktadır. İşbu seçenekler aşağıdaki gibidir:

– Davacı veya davalının ikametgahının bulunduğu yerdeki mahkemeler

– Kazanın meydana geldiği yer mahkemesi

– Trafik sigortasını yapan şirketin merkezinin bulunduğu yer mahkemesi olarak yetkili mahkemeleri

5. SÜRELER VE USUL

• Haksız fiile dayalı tazminat davaları için 2 yıllık zamanaşımı (fiilin ve failin öğrenilmesinden itibaren),

• Trafik kazası kaynaklı doğan bedeni zararlar da ise genel olarak 10 yıllık zamanaşımı uygulanır (fail bilinmiyorsa veya ceza davası varsa bu süre değişebilir).

• Alınacak olan sürekli iş göremezlik sağlık kurulu raporu için yaklaşık 6-12 aylık bir süre geçmesi gerekmektedir.

• Maddi hasarlı tazminat davalarında genellikle tahkim yolunda 4-6 aylık bir süre sonucunda dosya neticeye ulaşmakta olup bedeni dosyalarda bu süre 1-3 seneyi bulmaktadır.

6. SONUÇ VE ÖNERİLER

Motorlu kuryelerin geçirdiği trafik kazaları sonrası hak kayıplarını önlemek ve tazminat taleplerini doğru bir şekilde ileri sürebilmek için:

• Kazadan sonra tutanak, fotoğraf ve tanık ifadeleri mutlaka toplanmalıdır,

• Tedavi belgeleri ve hastane raporları düzenli şekilde arşivlenmelidir,

• Sigorta şirketleri ve/veya karşı tarafla yapılan görüşmeler kayıt altına alınmalıdır,

• Sürelerin kaçırılmaması için hukuki danışmanlık alınmalıdır.

Motorlu Kurye İşçileri Derneği, bu süreçte mağdur üyelerimize hukuki destek vermeye ve hak arama yollarını birlikte yürütmeye hazırdır.

Saygılarımızla,

Motorlu Kurye İşçileri Derneği Hukuk Danışmanlığı

[Av. Burak KARTAL – av.burakkartal@gmail.com]